1 sierpnia 2024 r. w Rzeszowie, pod Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Podokręgu „Rzeszów”, odbyły się uroczystości związane z obchodami 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. O godzinie „W” w mieście rozległa się syrena alarmowa, a wzniesiono flagę na maszt i odśpiewano Hymn Państwowy.

Następnie wygłoszono okolicznościowe przemówienia. Jednym z głównych mówców był dr hab. Dariusz Iwaneczko, dyrektor IPN w Rzeszowie, który przypomniał o tragicznych skutkach powstania oraz bohaterstwie jego uczestników. Podkreślił, że mimo militarnej klęski, Powstanie Warszawskie zademonstrowało niezłomność ducha narodu i dążenie do wolności.

Wydarzenie było przypomnieniem o znaczeniu Powstania Warszawskiego oraz jego wpływie na polską historię i tożsamość narodową. Ceremonia zgromadziła wielu uczestników, w tym przedstawicieli NSZZ „Solidarność” Regionu Rzeszowskiego którzy, wyrazili hołd powstańcom poprzez złożenie wieńców i wystawienie sztandaru w składzie: Arkadiusz Białek PSP Kolbuszowa, Andrzej Kołak IPN O. Rzeszów oraz Łukasz Ożóg Muzeum Okręgowe w Rzeszowie.

Powstanie warszawskie, rozpoczęte 1 sierpnia 1944 r. o godz. 17.00 na rozkaz gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”, miało na celu wyzwolenie Warszawy spod niemieckiej okupacji przed przybyciem Armii Czerwonej. Planowane na kilka dni, zakończyło się 3 października po 63 dniach walki, podczas których zginęło od 16 do 18 tys. żołnierzy Armii Krajowej oraz od 150 do 180 tys. cywilów. Po kapitulacji Warszawa została doszczętnie zniszczona przez Niemców.

Pomimo militarnej klęski, powstanie miało ogromne znaczenie polityczne, symbolizując dążenie Polaków do niepodległości. W dniu wybuchu powstania Armia Krajowa w Warszawie liczyła ponad 40 tys. żołnierzy, jednak do walki przystąpiło tylko 25 do 37 tys. osób. Wśród uczestników było wiele kobiet, które pełniły różnorodne role, a także najmłodszy powstaniec, mający 10 lat.

Powstańcy, głównie żołnierze AK, walczyli w cywilnych ubraniach, a ich uzbrojenie było skromne – do dyspozycji mieli jedynie kilka tysięcy jednostek broni. Mimo trudności, w powstaniu wzięło udział 48 183 zidentyfikowanych żołnierzy, a 65% powstańców miało poniżej 25 lat.

Pochodzący z Podkarpacia /Pstrągowa/ Pułkownik Kazimierz Iranek- Osmecki, szef Oddziału II Komendy Głównej AK, podkreślał, że doświadczenie pięcioletniej okupacji w Warszawie było kluczowe dla zrozumienia emocji i potrzeb mieszkańców oraz żołnierzy. Opisał, jak codzienne życie w cieniu terroru, widok znikających przyjaciół oraz tragiczne egzekucje, które stawały się na porządku dziennym, kształtowały ich determinację do podjęcia walki. Wskazywał na ból i cierpienie, które towarzyszyły tym doświadczeniom oraz na konieczność działania w obliczu opresji.
Chwała bohaterom !